« Gepost op: zondag 01 maart 2009 - 18:20:30 »
http://www.hartenziel.nl/artikel/multitasken_achter_het_stuur/
Multitasken achter het stuur
Door: Pay-Uun Hiu
Niet obesitas maar mobiel bellen in de auto wordt in maart in de VS tot volksvijand verklaard. Want we zijn niet de fabuleuze multitaskers die we graag zouden willen zijn.
Wanneer op 2 maart in Texas het jaarlijkse congres van de National Safety Council (NSC) begint, zal mobiel telefoneren tijdens het autorijden hét openingsonderwerp zijn. Geen hart- en vaatziekten, geen aarde-opwarming, geen luchtvervuiling of kankerverwekkers, maar de mobiele telefoon in de auto is tot een grote bedreiging van de volksveiligheid verklaard.
Uit een onderzoek van het Virginia Tech Transportation Institute uit 2006 blijkt dat bij bijna 80 procent van de auto-ongelukken de bestuurder in de 3 seconden direct voorafgaand aan het ongeval werd afgeleid. De nummer-1 afleider is de mobiele telefoon – handsfree, of niet. Amerika telt 270 miljoen mobiele telefoonabonnees en naar schatting 100 miljoen Amerikanen bellen tijdens het rijden, meldt de factsheet van de NSC. In Nederland verklaarde in 2005 ongeveer de helft van de automobilisten een mobiele telefoon tijdens het rijden te gebruiken. Telefonerende bestuurders hebben een twee tot vier keer hogere kans bij een ongeval betrokken te raken dan bestuurders die niet bellen. Voor de NSC reden genoeg te pleiten voor een algeheel verbod op het bellen tijdens het rijden. De VS hebben er een nieuwe missie bij.
Ja inderdaad, bellen tijdens het rijden is mentaal belastend en kan desastreuze gevolgen hebben, dat is inmiddels in tientallen onderzoeken aangetoond, beaamt Karel Brookhuis, verkeerspsycholoog aan de Rijksuniversiteit Groningen en de Technische Universiteit Delft. Hij bracht ook advies uit aan de regering toen het in 2002 in Nederland werd verboden om met mobiele telefoons in de hand, in de auto te bellen.
En ja inderdaad, voegt Brookhuis daaraan toe, bellen tijdens het autorijden kan op lange saaie wegen juist ook de alertheid prikkelen waardoor de beruchte polderblindheid, iets internationaler ook wel de highway hypnosis, uitblijft. Mensen zijn nu eenmaal niet gemaakt om lang en geconcentreerd een saaie taak uit te voeren. Dan gaan ze aan andere dingen denken, of ze dromen weg. Daardoor blijven ze meer voor zich uit staren, kijken ze minder in de spiegels, reageren ze trager en remmen ze later. In het ergste geval vallen ze in slaap en dan is saai al gauw dodelijk saai.
Aan de andere kant zijn wij ook niet de fabuleuze multitaskers die we graag zouden willen zijn. Natuurlijk kunnen we best joggen en via een koptelefoon naar muziek luisteren terwijl we intussen ook nog opletten waar we lopen. Maar willen we twee dingen tegelijk doen die alle twee onze aandacht vragen, dan lukt dat alleen door heel snel van het een naar het ander over te schakelen. Radio luisteren en rijden gaat nog wel, wanneer de informatie niet al te veeleisend is en de muziek niet meteen je hartslag naar topsnelheid verhoogt. Luisteren naar iemand die ook verwacht dat je op de gewenste manier terugpraat terwijl je ondertussen de weg zoekt en op het verkeer moet letten, vraagt veel meer.
Over het kletsen met een medepassagier zijn de meningen verdeeld. Uit sommige onderzoeken blijkt dat dit minder afleidend is, omdat een medepassagier ook een oogje op het verkeer houdt en de bestuurder helpt opletten. Volgens Brookhuis is dat niet in alle gevallen zo.
We zijn geneigd bij multitasking (het uitvoeren van meer dan één taak tegelijk) te spreken over primaire en secundaire taken, maar onze hersenen maken dat onderscheid niet bij zoiets als bellen en autorijden. Tenminste, niet zolang er geen acute noodsituatie is en alle alarmsignalen in het lichaam afgaan, waardoor één taak alle voorrang krijgt. In een normale situatie zal de ene taak interfereren met de andere. Mensen die bellen tijdens het rijden, zijn geneigd langzamer te rijden, hebben een langere reactietijd nodig, nemen vaak riskantere beslissingen en missen ook vaker een afslag. In feite is een computer een goede afspiegeling van het proces dat plaatsvindt: wanneer je twee taken tegelijk vraagt, ontstaat er in de verwerking een soort opeenhoping waardoor het geheel trager wordt. Onderzoekers noemen dat het bottleneck-principe.
Het zijn uitersten
Van de weg raken omdat je zo lang op een recht stuk zonder afwisseling hebt gereden dat je niet alert bent als die ene bocht er plotseling wel is, of die auto van rechts over het hoofd zien omdat je zit te bellen en je je te laat realiseert dat je moet remmen en voorrang moet verlenen. Een totaalverbod op bellen in de auto – zowel met handheld-telefoons als met handsfree – lost het probleem van te weinig afwisseling op de weg niet op en is volgens Brookhuis ook lastig te handhaven. Iemand die een telefoon vasthoudt, dat kun je nog wel zien, maar iemand die je van buitenaf wat voor zich uit ziet praten, kan evengoed aan het meezingen zijn met de radio. Handhaving kan dus alleen achteraf door na een ongeluk de telefoongegevens van de betrokkenen bij de provider op te vragen.
Een simpel telefoongesprekje voeren op een saaie weg kan dan wel de alertheid verhogen, maar bij elkaar zijn de negatieve aspecten van het telefoneren in de auto groter dan de positieve, vindt Brookhuis.
Een minstens even groot gevaar als bellen op de weg, is voor Brookhuis concentratieverlies door vermoeidheid. Het klinkt bijna te simpel voor woorden, maar hij kan het niet genoeg benadrukken. ‘Voldoende en goed slapen is van levensbelang.’ Wordt volgens de factsheet van de NSC 6 procent van de ongelukken veroorzaakt door mobiel bellen, onderzoek uit 2000 wees uit dat vermoeidheid in 7 tot 10 procent van de ongelukken de oorzaak was. ‘De kans op een ongeval hangt samen met nacht en nachtrust. Een mens is een dagdier en geen nachtdier. Tussen 12 uur ’s nachts en 6 uur ’s ochtends gebeuren relatief de meest ongevallen. En wie ’s nachts minder dan 5 uur heeft geslapen, heeft 4 tot 5 keer meer kans op een ongeluk.’
Dat geldt zeker niet alleen voor de beroepsrijders die lange uren achter het stuur maken. Juist minder getrainde automobilisten die opeens, bij een vakantie, grotere stukken gaan rijden, moeten er rekening mee houden dat ze echt niet de conditie hebben om in één ruk Spanje te halen. Uitgerust zijn, op tijd uitrusten en alert blijven, zijn keuzen die we maken. Zolang chauffeurs mensen zijn, doen we dat niet op de automatische piloot.
« Laatst bewerkt op: zondag 01 maart 2009 - 18:27:26 door Michel »
Gelogd
Geen land ter wereld is rijk genoeg om zich de weelde van slechte wegen te kunnen veroorloven
© Koning Willem I
