Rotondes erg gevaarlijk voor fietsers
http://www.gva.be/nieuws/binnenland/aid1078914/rotondes-erg-gevaarlijk-voor-fietsers.aspx
En bijna elke keer er een flagrant dodelijk voorrangsnegatieongeval gebeurd op een kruispunt (
camion/auto/moto hoofdweg-zijweg) misbruiken bepaalde personen dat om naar de aanleg van een rotonde te "zagen".
Ligt de rotonde na x-jaren gezaag er eindelijk, stellen ze ´te dikwijls*´ vast dat er proportioneel veel meer kwetsbare weggebruikers in betrokken zijn (totaalplaatje ongevalgevolgen veel hoger per ongeval); natuurlijk allemaal onder noemer "slecht gekeken" of "niet opgelet" in het verkeer: voorrangsnegatie door onoplettendheid/onvoorzichtigheid.
Niet flitsbaar maar wel bekeurbaar, als...
*er zijn zeker ook doordacht aangelegde rotonde´s...
Even staven (let op de kleurtjes
):
http://www.vlaamsparlement.be/Proteus5/showJournaalLijn.action?id=480239
Handelingen Plenaire Vergadering van 06 december 2006
Actualiteitsdebat over de verkeersveiligheid op rotondes
De voorzitter:
Dames en heren, het debat is geopend.
De heer Huybrechts heeft het woord.
De heer Pieter Huybrechts:
Mevrouw de voorzitter, mevrouw de minister, mijnheer de minister, geachte leden, Vlaanderen telt heel wat rotondes. Op gewest- en provinciewegen zijn dat er momenteel ongeveer 380. Op alle wegen samen in Vlaanderen moeten het er zo'n 1700 zijn.
Niemand zal betwisten dat rotondes de veiligheid ten goede komen. Dat komt vooral omdat rotondes de verkeerssnelheid drastisch doen dalen, zo drastisch zelfs dat tijdens de piekuren aan talrijke rotondes ellenlange files ontstaan. In mijn streek, de streek van Herentals, zijn wat men in de volksmond de Worst van Wellens en de Darmen in Geel noemt, heel berucht hierdoor.
Veiliger voor de automobilist, dat wel, maar vele fietsers en voetgangers voelen zich helemaal niet zo veilig bij het passeren van een rotonde. Daar stond destijds niemand bij stil. Niemand deed hier onderzoek naar, tot het in 2001 opgerichte Steunpunt Verkeersveiligheid een onderzoek uitvoerde op 95 rotondes op de gewestwegen in Vlaanderen. De resultaten bevestigden dat de rotondes het aantal ongevallen met letsel doen dalen. In Nederland was men in 1993 ook al tot deze conclusie gekomen. Volgens de studie van het steunpunt zouden rotondes algemeen genomen leiden tot 34 percent minder verkeersongevallen met lichamelijk letsel, in vergelijking met de situatie voor de aanleg van de rotonde. Het nadeel zijn de ellenlange files tijdens de spitsuren, die uiteraard ook hun gevolgen hebben voor milieu en economie. Dat is echter een ander verhaal.
Uit het onderzoek is echter ook gebleken dat rotondes voor fietsers helemaal niet zo veilig zijn. Het aantal ongevallen met fietsers stijgt na de aanleg van een rotonde gemiddeld met 29 percent. Voor de zwaarste ongevallen, met doden en zwaargewonden, bedraagt de stijging zelfs bijna 50 percent.
Naargelang de rotonde binnen of buiten de bebouwde kom ligt, is het effect voor de fietsers verschillend. De stijging van het aantal ongevallen met fietsers doet zich immers vrijwel uitsluitend voor op rotondes binnen de bebouwde kom. Daar stijgt het aantal ongevallen met doden en zwaargewonden met zowat 80 percent.
De belangrijkste oorzaak van het feit dat rotondes minder veilig zijn voor fietsers, is de beruchte dode hoek. Vooral bij wagens en vrachtwagens die de rotonde verlaten, kan dat tot aanrijdingen leiden. De meestal door plaatsgebrek veel te kleine Vlaamse rotondes hebben dikwijls veel aftakkingen kort na elkaar. Bovendien moet de automobilist op de rotondes, zeker die met meerdere rijstroken, meerdere wagens in het oog houden en wordt hij er overstelpt met signalen uit alle richtingen tegelijk. Daar zijn de fietsers de eerste slachtoffers van.
Logischerwijs zijn rotondes met een gescheiden fietspad veiliger dan rotondes waarop de fietser de weg moet delen met de automobilisten. Een oplossing bestaat in de aanleg van fietstunnels en fietsbruggen, waardoor het fietspad geen wegen meer kruist. De aanleg van twee rotondes op de E34 in Gierle is daar een mooi voorbeeld van.
Een andere verklaring waarom rotondes minder veilig zijn voor fietsers, is de verwarring over de voorrangsregels. De ene keer heeft de fietser voorrang, de andere keer niet. Mijnheer de minister, het is duidelijk dat bij de aanleg van rotondes veel meer aandacht moet gaan naar de veiligheid van de fietsers. Waarom is er nagelaten de verkeersveiligheid op rotondes voor de verschillende weggebruikers te bestuderen alvorens over te gaan tot de aanleg? Is het trouwens nodig op elke plaats waar twee wegen elkaar kruisen een rotonde aan te leggen? Op de meeste plaatsen is er daar niet eens voldoende ruimte voor en worden vrachtwagenchauffeurs gedwongen gevaarlijke manoeuvres uit te voeren.
Mijnheer de minister, hoe gaat u samen met minister van Mobiliteit Van Brempt onderzoeken hoe rotondes veiliger kunnen worden gemaakt voor fietsers?
De voorzitter:
De heer Decaluwe heeft het woord.
De heer Carl Decaluwe:
Mevrouw de voorzitter, dames en heren ministers, collega's, de problematiek van verkeersveiligheid gooit sinds een kleine tien jaar hoge ogen in het Vlaams Parlement, en dat vooral onder impuls van onze oud-collega Stevaert - ere wie ere toekomt. De vorige en de huidige regering hebben enorme inspanningen gedaan om de verkeersveiligheid te verhogen. Dat werpt ook resultaten af, getuige de drastische daling van het aantal doden en zwaargewonden in het verkeer. Daarbij is ook een merkwaardig verschil merkbaar tussen Wallonië en Vlaanderen, dat het stukken beter doet.
Anderzijds weet iedereen die geregeld fietst - en zo zijn er ook op de regeringsbanken - dat het passeren van een rotonde niet evident is. Zelfs de premier heeft dat al ervaren, toen hij ondersteboven werd gereden op een rotonde. Dat een fietser op een rotonde gevaar loopt, is dus algemeen bekend.
In het verleden zijn daar al herhaaldelijk vragen over gesteld, maar naar aanleiding van een studie in opdracht van minister Van Brempt komt dit nu weer ter sprake. Het Steunpunt Verkeersveiligheid heeft een onderzoek gedaan op 95 rotondes op gewestwegen in Vlaanderen. Een belangrijk element is dat het onderzoek handelt over rotondes die zijn aangelegd in de periode 1994-2000. Ik wijs daar niet zomaar op.
Voor de algemene weggebruikers is de verkeersveiligheid ook op rotondes verbeterd. Toch is er onder fietsers, en dan vooral fietsers op rotondes in de bebouwde kom, een sterke stijging van het aantal doden en zwaargewonden, namelijk met 80 percent.
We zitten dus met een probleem. Er zijn een aantal verklaringen voor. De heer Huybrechts verwees al naar de architectuur, het aantal rijstroken en de dode hoek. Ik zal niet alle verklaringen opsommen, maar het is duidelijk dat we iets moeten doen.
Mijnheer de minister, de administratie Wegen stond in 1994 waarschijnlijk nog zelf in voor de aanleg van de rotondes, maar nu wordt er voor de aanpak van zwarte punten gewerkt via de provincies en via studiebureaus. Ik verneem dat de administratie steeds minder vat krijgt op de ontwerpen en dus moeilijk kan bijsturen. Het is niet onbelangrijk om op te merken dat het over de periode 1994-2000 gaat. Nu verschilt de situatie bij de aanpak van zwarte punten en de aanleg van rotondes. We moeten ons vragen stellen over de transparantie, de opmaak en de realisatie.
De vraag is op welke manier het STOP-principe ook op rotondes van toepassing is. Deze vraag geldt in mindere mate voor voetgangers, want rotondes op gewestwegen worden minder door voetgangers gebruikt. We moeten ons wel afvragen op welke manier we de fietsers een betere bescherming kunnen aanbieden. Op welke manier wordt daarmee rekening gehouden in de offertes en de studieopdrachten? Tunnels zijn natuurlijk de gemakkelijkheidsoplossing. In China heb ik zelfs rotondes gezien die bestaan uit het gelijkvloers voor de auto's, een eerste verdieping voor de fietsers en een tweede verdieping voor de voetgangers. Men kan natuurlijk bijzonder creatief zijn, maar men moet uiteindelijk ook rekening houden met de beschikbare ruimte en met de betaalbaarheid van alles.
Mijnheer de minister, we moeten bekijken op welke manier we rotondes moeten aanleggen. Nu krijg ik het gevoel dat men het kind met het badwater wil weggooien door opnieuw overal voor kruispunten in plaats van voor rotondes te kiezen. Ik ben het daar niet mee eens. Er moet maatwerk worden geleverd per kruispunt en per zwart punt. We moeten de studiebureaus op een of andere manier instructies geven zodat ze rekening houden met onze wensen. Ook de provincies spelen een belangrijke rol en moeten dus ook instructies krijgen.
Welke concrete beleidsdaden zult u als voogdijministers doen om de verkeersveiligheid op de zwarte punten, die in veel gevallen rotondes zijn, te verhogen, zeker voor de fietsers?
De voorzitter:
Mevrouw De Ridder heeft het woord.
[..........]
Minister Kathleen Van Brempt:
Mevrouw de voorzitter, de heer Koninckx heeft gevraagd wat voor onderzoek we uit het verleden en uit de buurlanden kennen. Het meeste onderzoek rond verkeersveiligheid van rotondes gaat over de positieve aspecten. Uit binnen- en buitenlands onderzoek blijkt dat rotondes in het algemeen positief zijn voor de verkeersveiligheid. Dat blijkt ook uit de studies van het steunpunt. Als we naar de volledige balans van alle weggebruikers kijken, dan is een rotonde een verbetering.
Buitenlands onderzoek geeft echter indicaties dat het positief effect minder is voor fietsers en dat was de aanleiding voor het steunpunt om dit onderzoek te doen, met de gekende resultaten. Voor mij was het schrikken omdat het om heel duidelijke cijfers gaat waar we niet naast kunnen kijken. Er moeten wel nuances worden aangebracht en bijkomend onderzoek is nodig, maar de cijfers kunnen niet worden geminimaliseerd. Het Vlaams mobiliteitsbeleid heeft hooggespannen ambities omtrent de modal split en er is nog een hele weg af te leggen. Het fietsgebruik in Vlaanderen heeft een heel grote potentie. Dit kan alleen worden waargemaakt als de verkeersveiligheid van fietsers verder wordt verhoogd. Dat is de reden voor onze grote bekommernis en het feit dat de juiste conclusies moeten worden getrokken.
De studie gaat over rotondes op gewestwegen en niet op gemeentewegen. Er wordt wel een onderscheid gemaakt tussen de bebouwde kom en daarbuiten en dat levert verschillende cijfers op. Het is zeker ook interessant te weten hoe rotondes op gemeentewegen ervaren worden. Wij maken wel snel het onderscheid tussen een gewest- en gemeenteweg omwille van het verschillende beheer, maar een fietser doet dat niet. Gemeentebesturen leggen vaak en veel rotondes aan, of dat nu terecht of onterecht is. We moeten ook daar een zicht op krijgen.
Deze studie geeft ook geen verklaringen, wat sommige vraagstellers wel hebben gedaan. Uiteraard zal dit te maken hebben met de dode hoek. Het zou me ook erg verbazen als er geen verschil was in de cijfers met betrekking tot rotondes met gemengd verkeer, rotondes met een tunnel of een vrijliggend fietspad. We weten dat echter niet zeker omdat de studie zich daar niet over uitspreekt.
Er is op basis van deze studie bijkomend onderzoek besteld dat ik ook snel wil afronden. Het is niet zo dat we nog een paar jaar achterover kunnen leunen terwijl onderzoeken worden gevoerd. Er moet wel juist wetenschappelijk onderzoek zijn met betrekking tot de oorzaken, want anders worden verkeerde beleidsconclusies getrokken. Het zou mijns inziens een bijzonder domme conclusie zijn dat alle rotondes in Vlaanderen moeten verdwijnen. Laat ons nagaan wat de oorzaken zijn van deze verontrustende cijfers. Belangrijke onderzoeksvragen betreffen de typologie en de aanleg van rotondes. Het steunpunt zal daar verder onderzoek naar doen dat binnen zes maanden moet zijn afgerond.
Om geen tijd te verliezen, zal de studie worden begeleid door een werkgroep die ruim zal worden samengesteld vanuit Mobiliteit, Openbare Werken, middenveldorganisaties zoals de Fietsersbond, het federale niveau dat bevoegd is voor de voorrangsregels en Onderwijs omdat fietsvaardigheid ook belangrijk is.
Wij zullen er dus snel werk van maken en conclusies trekken. Zoals minister Peeters heeft gezegd, is het dan wellicht zinvol dat we het vademecum aanpassen en daarover goed communiceren met de gemeentebesturen. (Applaus bij de meerderheid) 
De voorzitter:
Vraagt nog iemand het woord? (Neen) ...]
